Skip to content

Ο Έρωτας στην ποίηση του Μεσαίωνα…(της Ελένης Πουσναρά)

Ο έμμετρος λόγος, η ποίηση, είναι το αρχαιότερο λογοτεχνικό είδος και συναντάται πριν την ανακάλυψη της γραφής. Μέσα στο χρόνο, η ποίηση ακολούθησε διαδρομές που τη διαμόρφωσαν και την τοποθέτησαν σε ένα από τα βασικά είδη της λογοτεχνίας. Την περίοδο του Μεσαίωνα , στο πλαίσιο της αφηγηματικής ποίησης αναπτύσσονται μορφές λογοτεχνικής δημιουργίας που εστιάζουν περισσότερο σε πτυχές την ανθρώπινης φύσης. Αξιοσημείωτες είναι οι ιπποτικές έμμετρες μυθιστορίες που πραγματεύονται το θέμα του έρωτα. Ο ιππότης είναι ο ήρωας  των μυθιστοριών αυτών, ενώ η ιπποτική ευγένεια καλλιεργείται και αναδεικνύεται ως αρετή μέσα από τις περιπέτειες που βιώνει. Συνήθως η μορφή που προκαλεί το συναίσθημα του έρωτα είναι απρόσιτη και απόμακρη από τον ήρωα.

Για χάρη του έρωτα αυτού, ο ιππότης είναι διατεθειμένος να υποστεί οποιαδήποτε σωματική και ψυχική δοκιμασία. Η ιδέα του ευγενούς , του ιδεόπλαστου αυτού έρωτα εξυψώνει τον ήρωα και τον τοποθετεί σε ανώτερα επίπεδα πνευματικότητας. Σημαντικός συγγραφέας ιπποτικών μυθιστοριών υπήρξε ο Κρετιέν ντε Τρουά ο οποίος χειρίστηκε τη θεματική της ιπποτικής αρετής και του έρωτα με μοναδικό τρόπο.

Η θεματική του έρωτα παρουσιάζεται επίσης και στη λυρική ποίηση η οποία φτάνει στα υψηλότερα επίπεδα λυρισμού. Πρόκειται για τα σύντομα ποιήματα σε διάφορες μορφές στιχουργικής. Σκοπός των ποιημάτων αυτών δεν είναι η αφήγηση αλλά η έκφραση των συναισθημάτων που προκαλεί ο έρωτας. Ο ποιητής ξεδιπλώνει τον ψυχικό του κόσμο.

Ταυτόχρονα ο έρωτας είναι η πηγή και η αφορμή της λογοτεχνικής δημιουργίας. Χαρακτηριστική είναι η ένταση που παρουσιάζει η ποίηση με  τη συνύπαρξη αντιφατικών στοιχείων. Από τη μια οι εικόνες ή οι σκέψεις των ηρώων μιας επίγειας πραγματικότητας και από την άλλη μια τάση για απομάκρυνση από αυτήν , μια τάση εξιδανίκευσης.

 

Η λυρική ποίηση του Μεσαίωνα αφενός  έχει σχέση με τις τοπικές παραδόσεις και την προφορική ποίηση της εποχής , αφετέρου συνδέεται με τον τρόπο ζωής των φεουδαρχικών αυλών. Η λυρική ποίηση καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα στη μεσημβρινή Γαλλία όπου η απουσία πολεμικών συγκρούσεων δημιουργούσε της συνθήκες να αναδειχθούν διαφορετικές πτυχές της ανθρώπινης φύσης. Στις αριστοκρατικές αυλές η γυναίκα κατέχει σημαντική θέση και συχνά αναπτύσσονται αισθήματα θαυμασμού και έρωτα για το πρόσωπό της. Η κοινωνική απόσταση και οι σχέσεις υποτέλειας της εποχής καλλιεργούν τον ευγενή ανικανοποίητο έρωτα.

Η ψυχική αυτή κατάσταση εκφράστηκε μέσα από την ποίηση των τροβαδούρων. Πρόκειται για ανθρώπους κάποιας κοινωνικής τάξης. Διέθεταν κάποια φιλολογική μόρφωση αλλά και το έμφυτο ταλέντο να συνθέτουν .Το ρήμα trobar σημαίνει ευρίσκω, επινοώ. Ο τροβαδούρος ήταν ο συνθέτης-ποιητής αλλά σπάνια εκτελούσε ο ίδιος τη σύνθεσή του. Ο ζογκλέρ (διασκεδαστής) ήταν αυτός που αναλάμβανε την εκτέλεση είτε στους πύργους είτε στις πλατείες. Η ποίηση των τροβαδούρων κατέχει σημαντική θέση στην παγκόσμια λογοτεχνία. Θέτει τον έρωτα σε ένα υψηλό επίπεδο όπου η ευγένεια και η πνευματική καλλιέργεια τον υπηρετούν ως άξιο σκοπό της ζωής .

Πάνω σε αυτή  την ποίηση πάτησαν οι ποιητές της επόμενης γενιάς όπως ο Δάντης, ο Πετράρχης, ο Βιγιόν κ.ά. Ακολουθώντας τις διαδρομές του έμμετρου λόγου πλησιάζει κανείς τους γόνιμους τόπους της νεότερης λογοτεχνίας και μέσα από το μονοπάτι του έρωτα ανακαλύπτει  την πηγή της έμπνευσης . Η ποίηση των Τροβαδούρων αλλά και η ποίηση κορυφαίων εκπροσώπων, μας επιβεβαιώνουν ότι η λυρική ποίηση μοιάζει σα να κρατάει  το μυστικό της ποιητικής δημιουργίας.

 

 

 

 

This Post Has 0 Comments

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Back To Top