ΟΧΙ ΣΕ ΜΕΝΑ. Μα γιατί;…της Αλεξάνδρας Κοφινιώτη

Είναι συχνό στους διάφορους χώρους εργασίας όπως και της εκπαίδευσης κ.ά, να παρουσιάζονται περιστατικά αντιπαραγωγικής, αντιδεοντολογικής ακόμα και παράνομης συμπεριφοράς, τα οποία έχουν δυσάρεστες συνέπειες για το του οργανισμού.

Οι περιπτώσεις της σεξουαλικής παρενόχλησης στον χώρο εργασίας ανήκει σ’ αυτό το είδος ανεπιθύμητων συμπεριφορών. Με αφορμή τα όσα έχουν ακουστεί και θα ακουστούν αυτές τις ημέρες θα προσπαθήσω να σας διηγηθώ μια αληθινή ιστορία.

Ήταν Ιανουάριος του 1989. Ένα κορίτσι 20 ετών, πιάνει εργασία σε μια εταιρεία στο κέντρο της πρωτεύουσας, πολύ καλή και μοναδική στο χώρο της. Το κορίτσι στην αρχή εργαζόταν από τις απογευματινές ώρες για τρεις μήνες και μετά άρχισε να εργάζεται τις πρωινές ώρες. Τοποθετήθηκε σε ένα τμήμα με 8 άνδρες και με εκείνη ήταν δυο οι γυναίκες.

Στην αρχή ήταν όλα καλά. Το κορίτσι ήταν ένα κορίτσι ήσυχο, ευγενικό, με τρόπους, με αξιοπρέπεια και καθόλου έξαλλο. Της άρεσαν τα γλέντια αλλά μέσα σε λογικά πλαίσια. Ήθελε να δημιουργήσει φιλίες στον εργασιακό της χώρο, αφού θα ήταν μόνιμη και θέση εργασίας της. Ήθελε να τα έχει καλά με όλους. Δεν ασχολούταν με κουτσομπολιά. Δεν την ένοιαζαν οι κατηγόριες. Το μόνο της μέλημα ήταν η εργασία της. Σιγά σιγά άρχισαν και την πλησίαζαν οι συνάδελφοι. Όμως όλοι δεν είχαν τον ίδιο σκοπό. Κάποιες προσπάθησαν να την πείσουν να φύγει από το σπίτι και να μείνει μόνη της για να είναι ανεξάρτητη. Άντε με 45.000 δρχ. μισθό τότε να νοικιάσεις και να πληρώσεις όλα τα έξοδα λογαριασμών, διατροφής, ένδυσης και αν σου έμεναν κάποια και διασκέδασης. Έμενε σ ένα σπίτι 150 τ.μ. με τη μητέρα της. Φαντάζομαι ότι όλοι καταλαβαίνετε ποιος ήταν ο σκοπός τους. Βασικά δεν άργησε να εμφανίζεται. Άρχισε ξαφνικά να βρίσκει κάτι καρύδια στην τσάντα της. Μη γελάσετε. Ναι. Καρύδια χωρίς βέβαια καρυδόψιχα. Μέσα είχαν πότε κόκκινα, πότε μαύρα στρινγκάκια, πότε προφυλακτικά. Συνεχίστηκε για καιρό το παιχνιδάκι μέχρι που άρχισε να γίνεται πιο χοντρό το παιχνίδι. Άρχισε να βρίσκει χρησιμοποιημένα προφυλακτικά μέσα στην τσάντα της. Πόσες τσάντες να πετάξει πια από την αηδία της. Δεν μιλούσε. Έκανε σαν να μην τα είδε ποτέ. Όμως αν νομίζεται ότι αυτό ήταν το χειρότερο είσαστε γελασμένοι. Ήρθε η πρώτη εκδρομή με τους συναδέλφους της. Πού να φανταζόταν τι θα επακολουθούσε. Βράδυ έτοιμοι όλοι για να πάνε για φαγητό. Κάθονται όλοι παρέα και τρώνε, τραγουδάνε, γλεντάνε, πίνουν τα κρασάκια τους. Τίποτα δεν προδίδει το τι θα συνέβαινε. Όταν τελείωσαν θέλησαν κάποιοι να πάνε στα μπουζούκια και κάποιοι να πάνε σε μπαράκι. Εκείνη πήγε με τους πολλούς στα μπουζούκια. Κάθισαν, παρήγγειλαν και δεν πέρασε πολύ ώρα από τη στιγμή που άρχισε να μην αισθάνεται καλά. Σηκώθηκε και πήγε στο wc όπου εκεί τρελάθηκε από τους εμετούς και την ζαλάδα. Μια συνάδελφός της που πήγε στο wc την είδε και φώναξε και τους άλλους. Την πήραν και την πήγαν στο ξενοδοχείο. Εκεί την έγδυσαν οι συναδέλφισσές της και την έβαλαν στο μπάνιο για να της κάνουν ένα ντουζ μήπως και συνέλθει. Όμως το θέαμα έγινε δημόσιο γιατί οι περισσότεροι συνάδελφοι μπόρεσαν να την δουν γυμνή μέχρι που βρέθηκαν δύο και έβαλαν τις φωνές στους υπόλοιπους για το τι έκαναν. Αφού σταμάτησε το θέαμα και την έντυσαν την έβαλαν να ξαπλώσει και την ανέλαβαν οι δύο συνάδελφοι διώχνοντας τους άλλους και καλώντας γιατρό τα ξημερώματα για να δουν γιατί είχε χειροτερέψει. Μετά από μια ένεση που της έκανε και ένα φάρμακο που τους είπε ότι έπρεπε να πάρει εκείνη ησύχασε και μπόρεσε να κοιμηθεί. Ευτυχώς η στάχτη στο ποτό δεν έφερε τα πολύ χειρότερα. Ο γιατρός είπε ότι θα μπορούσε να πεθάνει και ότι πίστευε ότι είχε πέσει αρκετή δόση στάχτης σε ποτό που έπινε. Οι δυο συνάδελφοι της έμειναν δίπλα της κρατώντας της το χέρι και έγιναν οι φύλακες άγγελοι της μέχρι και σήμερα που μιλάμε.

Η κοπέλα δεχόταν κατά καιρούς ενοχλήσεις μέχρι που αποφάσισε και αρραβωνιάστηκε για να ξεφύγει από την παρενόχληση. Αν και δεν κράτησε για πολύ καιρό ο αρραβώνας οι καταστάσεις καλυτέρευσαν στον χώρο εργασίας της. Το κορίτσι άλλαξε. Απέκτησε περισσότερο γλώσσα. Προτίμησε να μην λερώσει το κορμί της και λέρωσε τη γλώσσα της και έτσι τους αντιμετώπιζε. Άρχισε να σκληραίνει με τον καιρό περισσότερο. Σιγά σιγά μετά από κάποια χρόνια ήρθε ο δεύτερος αρραβώνας όπου βοήθησε και έτσι όλα σταμάτησαν.

Ήταν μια αληθινή ιστορία. Πιστέψτε με…

Ακούμε συνέχεια για την σεξουαλική παρενόχληση αυτές τις ημέρες. Η κατηγορία πέφτει στις γυναίκες γιατί ακούς και από εμάς τις γυναίκες ότι «τα θέλε και τα πάθε». Ίσως κάποιες περιπτώσεις να είναι και έτσι. Στο βωμό της επιτυχίας, της αναγνωρισιμότητας, της θέσης του ονόματος στη μαρκίζα κάποιες φορές χρησιμοποιείται το κορμί ως πιστωτική κάρτα. Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Ανάγκη της κατάκτησης ενός ονείρου. Αυτό συμβαίνει όχι μόνο στον καλλιτεχνικό κόσμο ή στον αθλητικό. Συμβαίνει πολύ συχνά και στο χώρο της εκπαίδευσης και κυρίως βέβαια της Ανώτερης και Ανώτατης. «Έλα από το γραφείο μου να συζητήσουμε την εργασία σου γιατί δεν πήγε και τόσο καλά» και ας χτυπιέσαι εσύ ότι τα έχεις κάνει όλα τέλια κι ας έχεις ξενυχτήσει για να την φτιάξεις.

Ας γυρίσουμε στον εργασιακό χώρο και ας το κάνουμε πιο συγκεκριμένο. Στη σεξουαλική παρενόχληση, η αποδοχή των απαιτήσεων σεξουαλικού περιεχομένου του ανώτερου, αποτελεί όρο για να εργαστεί το άτομο που δέχεται την παρενόχληση στην εταιρεία. Ως βάση για αποφάσεις σχετικά με την εργασιακή του ζωή χρησιμοποιείται το αν θα δεχθεί το άτομο αυτές τις απαιτήσεις ή θα τις απορρίψει. Συμπεριφορές που δυστυχώς προσβάλλουν το άτομο και έχουν αρνητική επίπτωση στην αποδοτικότητά του.

Οι εμπειρίες αυτού του είδους μπορεί και να έχουν τραυματικές επιπτώσεις για το άτομο και διόλου απίθανο να προκαλέσουν ψυχολογικά και σωματικά συμπτώματα, όπως συμπτώματα μετατραυματικού άγχους, δυσκολία στην αναπνοή, εξάντληση, πονοκεφάλους, ναυτία κ.ά. Εκτός από το άτομο, τα φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης, έχουν δυσάρεστες συνέπειες και για την εταιρεία, καθώς εμφανίζει χαμηλή αποδοτικότητα όταν ένα άτομο αντιμετωπίζει τέτοιες εμπειρίες, ανασφάλεια, δυσφορία και η απουσία από την εργασία του είναι συχνή. Άλλη μια αρνητική συνέπεια για τον οργανισμό είναι η πιθανότητα να αντιμετωπίσει νομικά μπλεξίματα  λόγω εκδήλωσης τέτοιων συμπεριφορών από τα μέλη του.

Τα οργανωτικά αίτια αυτού του φαινομένου έχουν να κάνουν με την κουλτούρα και το κλίμα της εταιρείας. Κάποια χαρακτηριστικά της εταιρείας μπορούν να ευνοήσουν τέτοιες συμπεριφορές. Πιο συγκεκριμένα, παίζει ρόλο το αντιλαμβανόμενο κόστος που θα έχει το θύμα αν αποκαλύψει το πρόβλημα, το αν θα υπάρχουν κυρώσεις για τον θύτη και το πόσο σοβαρά θα τον πάρουν αν αποφασίσει να μιλήσει για αυτό. Κάποιος που έχει την τάση για τέτοιες συμπεριφορές θα προβεί πιο εύκολα σ’ αυτές, όταν παρατηρήσουν κι άλλους να το κάνουν μέσα στον εργασιακό τους χώρο. Επίσης, τέτοια περιστατικά μπορεί να συμβούν σε χώρους και επαγγέλματα, όπου οι γυναίκες είναι λιγότερες και πιστεύεται ότι υπάγονται στην κατηγορία των «ανδρικών» επαγγελμάτων.

Έτσι λοιπόν καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι κακώς που είσαι άνθρωπος ή κακώς που είσαι γυναίκα. Όπως και να ντυθείς προκαλείς. Όπως κι αν μιλήσεις προκαλείς. Αν γελάσεις προκαλείς. Αν είσαι σοβαρή προκαλείς. Οπότε ό,τι και να κάνεις προκαλείς και για να φτάσεις εκεί που θέλεις πρέπει να ανεχθείς τον ανώτερό σου επειδή εμείς το επιτρέψαμε πάνω σου, μέσα σου…

ΟΧΙ ΣΕ ΜΕΝΑ!!!!!