Ιχνογραφία θεωρητική και εφαρμοσμένη, 1875 …ψηφιακή επανέκδοση

Σήμερον, ὅτε τὰ πάντα ἐπὶ ὡρισμένων βαίνουσιν ἀρχῶν καὶ κανόνων, ὅτε τὸ πᾶν τείνει εἰς βελτίωσιν καὶ τελειοποίησιν, καὶ ἡ μέθοδος τῆς διδασκαλίας, ἢ μᾶλλον σύμπαν ἐν γένει τὸ ἐκπαιδευτικὸν σύστημα, τὸ κυριώτερον μέλημα τῶν μεγαλειτέρων τοῦ καθ’ ἠμᾶς αἰῶνος σοφῶν καταστάν, ὀσημέραι προάγεται καὶ τελειοποιεῖται, ὥστε καὶ αἳ τῶν μαθημάτων σπουδαὶ οὐχὶ τυχαίως οὐδὲ κατὰ τὴν ἰδίαν ἑκάστου γίνονται βούλησιν, αλλά σειρὰ ὡρισμένων μαθημάτων, ἀδιάσπαστον πρὸς ἄλληλα ἐχόντων συνάφειαν, ὡς συντελοῦντος ἑκάστου εἰς τὴν ἀνάπτυξιν καὶ ἐξάσκησιν ταύτης ἢ ἐκείνης τῆς εἰδικῆς του γνωστικοῦ δυνάμεως, ἀποτελεῖ τὴν πραγματικὴν καὶ τελείαν παίδευσιν, ἡ δὲ Ἰχνογραφία, ὡς οὐ μόνον εἰς τὴν ἠθικὴν μόρφωσιν καὶ νοητικὴν τῶν παίδων διάπλασιν συμβαλλομένη, ἀλλὰ καὶ τὴν ἐν τῷ πρακτικῶ βίω ὠφέλειαν σκοποῦσα, συμπεριελήφθη ἐν τοῖς τὴν σειρὰν ταύτην ἀποτελοῦσι μαθήμασι, δέον βεβαίως, ὡς ἐν πάσαις ταῖς ἐν Εὐρώπη, οὕτω καὶ ἐν ταῖς ἠμετέραις Σχολαῖς καὶ τοῦτο νὰ διδάσκηται τὸ μάθημα· καὶ διδάσκεται μὲν ἐν τισι τῶν ἐνταύθα Σχολῶν, ἀλλὰ καὶ ἐκ τῆς ἐν Ἑλλάδι διδασκαλίας μου καὶ ἐκ τῶν παρατηρήσεων τῶν κατὰ τὴν ἐν τῆ Μεγάλη του Γένους Σχολῆ τριετῆ διδασκαλίαν μου γενομένων διεῖδον ὅτι οἱ μαθηταί, οἵτινες φυσικὴν τὴν πρὸς τὸ μάθημα τοῦτο κλίσιν αἰσθάνονται, ὡς ὑπὸ τοῦ δημιουργοῦ ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν ἐμπεφυτευμένην, πρῶτον μὲν ἀπαυδῶσιν ἐκ τῆς ξηρᾶς καὶ ἀγόνου σχεδίων ἀντιγραφῆς, καὶ δεύτερον, ὁσαδήποτε καὶ ἂν ἀντιγράψωσιν, εἰσὶν ἀείποτε προσκεκολλημένοι ἐπὶ τοῦ σχεδίου, οὐδέποτε δυνάμενοι νὰ σμικρύνωσιν ἢ μεγεθύνωσιν αὐτὸ συμμετρικῶς, οὐδὲ τοῦ αὐτοσχεδιάζειν τὴν ἕξιν προσκτώμενοι, ὅπερ ἐστὶν ὁ σκοπὸς καὶ τὸ παρομαρτοῦν βεβαίως πάση διδασκαλία ἀποτέλεσμα^. πλὴν τοῦτο εἶναι ἀναντίρρητος συνέπεια, ἀφοῦ τυφλῶς ἀντιγράφουσιν ὑπ’ οὔδενος κανόνος ὁδηγούμενοι, ἐνῶ ἡ φύσις σταθεροὺς ἀκολουθεῖ καὶ ἀμεταβλήτους νόμους, οὐδὲν δὲ πλάττει ἄνευ αὐστηρᾶς συμμετρίας καὶ ἀκριβεστάτων κανόνων, ἀφίνουσα μόνον εἰς ημας νὰ ἐρευνήσωμεν, ἀνακαλύψωμεν καὶ ἀναγνώσωμεν τοὺς ἐν τῷ μεγάλω αὐτῆς βιβλίω πανσόφους κανόνας καὶ νόμους.

Διὰ ταῦτα, καὶ τὰς δυσκολίας ἂς ἔμελλον v’ ἀπαντήσω, καθὸ πρῶτος ἐν τῆ γλώσση ἠμῶν τοιοῦτον ἐκδιδοὺς βιβλίον, καὶ τὸ πολυδάπανον τῆς ἐκδόσεως τῶν τοιούτων βιβλίων οὐδόλως ἀναλογισθείς, ἀλλὰ μόνον εἰς τῶν Ἑλληνοπαίδων τὴν ὠφέλειαν ἀπιδών, ἐκδίδωμι τὸ πρῶτον μέρος τῆς Θεωρητικῆς καὶ Ἐφηρμοσμένης Ἰχνογραφίας, πεποιθῶς ὅτι συντελῶ κατά τι εἰς τῆς σπουδαζούσης νεολαίας τὴν πρόοδον.

Τὸ δὲ πρῶτον τοῦτο τοῦ συγγράμματος μέρος ὅπερ διὰ τὰ Δημοτικὰ καὶ Ἑλληνικὰ Σχολεῖα προώρισται, ἄρχεται ἀπὸ τῶν εὐθειῶν καὶ καμπύλων γραμμῶν^. ὅπως δὲ μὴ ἀπαυδᾶ ὁ μαθητὴς ἐκ τῆς συνεχοῦς ἐπὶ τῶν γραμμῶν μόνων ξηρᾶς ἐνασχολήσεως γίνεται συγχρόνως καὶ ἡ ἐφαρμογὴ αὐτῶν ἐπὶ διαφόρων ἀντικειμένων, οἷον ὀπωρῶν, ἀνθέων, ζώων κλ. διακρινομένων πάντοτε πρὸς ὁδηγίαν τοῦ μαθητοῦ ἐν τῷ σχεδίω τῶν ἀποτελουσῶν αὐτὸ εὐθειῶν καὶ καμπύλων γραμμῶν^. ἔπειτα δ’ ἐφαρμόζονται ἐπὶ τῆς κεφαλῆς τοῦ ἀνθρώπου μετὰ τῶν ἀπαιτουμένων λεπτομερῶν ἐπεξηγήσεων, ὅπως δυνηθῆ ὁ μαθητὴς νὰ κατανοήση τὴν διδασκαλίαν τῆς ἀντιγραφῆς καὶ ἀναγωγῆς^. ἐξασκῶν δὲ καὶ τὸν ὀφθαλμὸν καὶ τὴν χείρα αὐτοῦ διὰ καταλλήλων συνθέσεων, φθάνει οὕτω καὶ εἰς τὸ αὐτοσχεδίως καὶ δὶ ἐνδυναμωμένων γραμμῶν ἐπὶ πίνακος ἤ χάρτου παριστᾶν πάντα τ’ ἀνωτέρω παραδείγματα.

Ἐν Κωνσταντινουπόλει τῆ  1 Ἰανουαρίου 1875